Το ταξίδι της μεταφυσικής

 

Μια ολοκληρωμένη εικόνα της σκέψης του Παρμενίδη, του κατ» εξοχήν φιλοσόφου του όντος, και ταυτόχρονα μια ελπιδοφόρα εξάπλωση του ελληνικού φιλοσοφικού λόγου πέρα από τα παραδοσιακά όρια του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη.

 

Σπύρος Ράγκος

διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ.

 

Πρώτο και έσχατο ζητούμενο της φιλοσοφικής δραστηριότητας είναι η αποκάλυψη του κοσμικού μυστηρίου. Αμεση απόρροια αυτής της ανακάλυψης, αν επιτευχθεί, είναι η κατανόηση της θέσης του ανθρώπου μέσα στο συνολικό πλέγμα σχέσεων της φυσικής πραγματικότητας. Για ολόκληρη την ελληνική φιλοσοφία η ηθική υποτάσσεται στην οντολογία. Ο πρώτος έλληνας διανοητής που διαστοχάστηκε την έννοια του όντος και χρησιμοποίησε αυτόν τον όρο για να δηλώσει την ουσιώδη ενότητα και ταυτότητα των επί μέρους πραγμάτων του κόσμου είναι ο Παρμενίδης. Για την αρχαία φιλοσοφική παράδοση ο Παρμενίδης είναι ο κατ’ εξοχήν φιλόσοφος του όντος.

Τα τελευταία χρόνια έχει παρουσιαστεί στην Ελλάδα μια διστακτική αλλά ελπιδοφόρα άνθηση στον χώρο της μελέτης των αρχαίων φιλοσόφων που ξεπερνά τα στενά παραδοσιακά όρια του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Μέρος, αν όχι καρπός, αυτής της κινητικότητας είναι και η μονογραφία για τον Παρμενίδη του Π. Θανασά. Ανταποκρινόμενη στις σύγχρονες απαιτήσεις για πληρέστερη κατανόηση του αρχαιοελληνικού στοχασμού η μελέτη αυτή παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη εικόνα της σκέψης του εξεταζόμενου φιλοσόφου.

Συνέχεια ανάγνωσης «ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ» →

Ο  ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ  ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ  TOY  ΚΟΣΜΟΥ

 

Jean FRERE

 

Μετάφραση: Στέλλα Νικολούδη

 

Στούς στί­χους πού ἔ­χουν σω­θεῖ ἀ­πό τό ποί­η­μα τοῦ Παρ­με­νί­δη, οἱ στί­χοι 50-61, μέ τούς ὁ­ποί­ους κλεί­νει τό ἀ­πό­σπα­σμα 8, ση­μει­ώ­νουν μιά καμ­πή. Τό πρῶ­το μέ­ρος τοῦ ποι­ή­μα­τος εἶ­χε μι­λή­σει γιά τό Ὄν (τό ἐ­όν) (ἀ­πο­σπ. 8, στ. 19, στ. 32, στ. 35· ἤ­δη ἀ­πο­σπ. 4, στ. 2) καί τό ἀ­δύ­να­το τῆς ὕ­παρ­ξης τοῦ ὁ­λο­σχε­ρο­ῦς Μή Ὄν­τος (ἀ­πο­σπ. 8, στ. 7). Τό Ὄν ἀ­πο­κα­λύ­πτε­ται κα­θώς ἀ­να­δύ­ε­ται ὡς λό­γος (φά­σις) (ἀ­πο­σπ. 8, στ. 35), ὡς σκέ­ψη {νό­η­μα) (στ. 33 – 35), ὡς ἀ­λή­θεια (ἀ­λη­θεί­η) (στ. 51). Πα­ρα­μέ­νει ὁ­μως ὁ Παρ­με­νί­δης σέ ἕ­ναν κα­θα­ρό στο­χα­σμό πά­νω στό Ὄν καί στά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά τοῦ Ὄντος; Πολ­λοί στο­χα­στές, φι­λό­σο­φοι ἤ ἱ­στο­ρι­κοί ταῆς φι­λο­σο­φί­ας, ὑ­πο­στή­ρι­ξαν, λαν­θα­σμέ­να, τήν ἄ­πο­ψη αὐ­τή. Πραγ­μα­τι­κά, αὐ­τό πού πρό­κει­ται νά δεί­ξου­με εἶ­ναι ὅτι ὁ λό­γος γιά τό Ὄν δέν ἔ­χει νό­η­μα πα­ρά μό­νον ὡς θε­μέ­λιο ἕ­νος λό­γου γιά τόν Κό­σμο. Με­τά τόν γε­μά­το πί­στη λό­γο (λό­γος πι­στός) (ἀ­πο­σπ. 8, στ. 50 πρβλ. ἀ­πο­σπ. 1, στ. 30) πού ἀ­φο­ροῦ­σε τήν Ἀλήθεια ἤ τό Ὄν, ὁ Παρ­με­νί­δης, δί­χως νά ἀρ­κε­στεῖ, ὅπως πο­λύ συ­χνά ἔ­χει πι­στευ­θεῖ, στό νά κα­ταγ­γεί­λει τίς ἀ­πα­τη­λές γνῶ­μες τῶν θνη­τῶν, δι­α­τυ­πώ­νει μέ σα­φή­νεια κρί­σεις (γνώ­μη) (ἀ­πο­σπ. 8, στ. 61) πού ἐ­πι­τρέ­πουν νά γνω­σθεῖ, στό μέ­τρο τοῦ δυ­να­τοῦ, ὁ Κό­σμος. Ὁ Παρ­με­νί­δης, στό δεύ­τε­ρο μέ­ρος τοῦ ποι­ή­μα­τος, ἀ­πό τό ἀ­πό­σπα­σμα 8, στ. 50-61, μέ­χρι τό ἀ­πό­σπα­σμα 19, ἐ­πι­κρί­νει μέν σα­φῶς ὁ­ρι­σμέ­νες λαν­θα­σμέ­νες ἀν­τι­λή­ψεις γιά τόν Κό­σμο καί τό “Σύμ­παν” (πᾶν) (ἀ­πο­σπ. 9, στ. 3), δέν πα­ρα­λεί­πει ὁ­μως νά σκι­α­γρα­φή­σει τή δι­κή του ἀν­τί­λη­ψη γιά τόν Κό­σμο.

Συνέχεια ανάγνωσης «Ο ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» →