ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΚΑΙ Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

 

 I

  J.P. Vernant, Οι απαρχές της ελληνικής σκέψης, μτφρ. Ε. Κακοσαίου-Νικολούδη, Αθήνα (εκδ. Μ. Καρδαμίτσα) 1992, σσ. 173-176:

 

«Εμφάνιση της πόλης, γένεση της φιλοσοφίας: ανάμεσα στις δύο τάξεις φαι­νομένων οι δεσμοί είναι τόσο πολύ σφιχτοί, που αποκλείεται η ορθολογική σκέψη, στην αφετηρία της, να μην παρουσιάζεται αλληλένδετη με τις ιδιαίτερες κοινωνι­κές και νοητικές δομές της ελληνικής πόλης. Επανατοποθετούμενη έτσι στο ι­στορικό της βάθρο, η φιλοσοφία αποβάλλει εκείνο το χαρακτήρα απόλυτης απο­κάλυψης, που κάποτε της απέδωσαν όσοι χαιρέτιζαν στη νεαρή επιστήμη των Ιώνων τον άχρονο λόγο που ήρθε να ενσαρκωθεί στο Χρόνο. Η σχολή της Μιλή­του δεν είδε το Λόγο να γεννιέται, αλλά κατασκεύασε ένα Λόγο, μια πρώτη μορ­φή ορθολογικότητας. Ο ελληνικός αυτός λόγος δεν είναι ο πειραματικός ορθολο­γισμός της σύγχρονης επιστήμης, που προσανατολίζεται προς την εξερεύνηση του φυσικού περιβάλλοντος και της οποίας οι μέθοδοι, τα διανοητικά εργαλεία και τα νοητικά πλαίσια έτυχαν επεξεργασίας κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων, στα πλαίσια της επίπονης και επίμονης προσπάθειας της να γνωρίσει και να καθυποτάξει τη Φύση. Όταν ο Αριστοτέλης ορίζει τον άνθρωπο ως «πολι­τικό ζώο», υπογραμμίζει αυτό που χωρίζει τον ελληνικό από το σημερινό Λόγο. Αν ο homo sapiens είναι στα μάτια του ένας homo politicus, αυτό συμβαίνει γιατί αυτός ο ίδιος ο Λόγος, στην ουσία του, είναι πολιτικός.

Συνέχεια ανάγνωσης «ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΚΑΙ Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ» →

Η γέννηση της πολιτικής σκέψης

ΚΟΡΝΗΛΙΟΥ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗ

 Η φιλοσοφία γεννιέται στην Ελλάδα, ταυτόχρονα και ομοούσια με το σαφές, δημοκρατικό πολιτικό κίνημα. Και τα δύο εμφανίζονται ως αμφισβητήσεις του καθιερωμένου κοινωνικού φανταστικού

 

 Ιδού το κεντρικό ζήτημα της υπόθεσης: δεν υπήρξε, ως τώρα, πραγματική πο­λιτική σκέψη. Υπήρξε, σε ορισμένες πε­ριόδους της Ιστορίας, μια πραγματική πολιτική δραστηριότητα – και η σκέψη που εξυπακούε­ται από αυτή τη δραστηριότητα. Η σαφής πολι­τική σκέψη ήταν μόνο πολιτική φιλοσοφία, δη­λαδή επαρχία της φιλοσοφίας, υποταγμένη σε αυτήν, σκλάβα της μεταφυσικής, δέσμια των μη συνειδητών προϋποθέσεων της φιλοσοφίας και βεβαρημένη με τις ασάφειες της.

Η δήλωση αυτή μπορεί να φαίνεται παρά­δοξη. Θα φανεί λιγότερο ως τέτοια αν θυμη­θούμε ότι με τον όρο πολιτική εννοώ τη συνει­δητή δραστηριότητα η οποία στοχεύει στην κα­θιέρωση της κοινωνίας από την ίδια την κοινω­νία· ότι μια τέτοια δραστηριότητα δεν έχει έννοια ως συνειδητή δραστηριότητα παρά μόνο μέσα οτον ορίζοντα της ερώτησης: τι είναι η κοινω­νία; τι είναι η καθιέρωση της; σε τι προσβλέπει αυτή η καθιέρωση;

Συνέχεια ανάγνωσης «Η γέννηση της πολιτικής σκέψης» →